20 nov Leergeld
“Zit ‘ie vast?”
“Maar hij zeilt toch.”
“Nee, hij beweegt niet meer.”
We kruisen op het Hollands Diep en peilen een zeiljacht dat is vastgelopen op een bank.
Dan gaat mijn telefoon: het kantoor van TipTopSailing: er is een huurder vastgelopen daar en daar en of wij hem misschien zien. Dat doen we. En onderhand van heel dichtbij. Het jacht is de bank bijna overgestoken maar op dertig meter van de overkant blijven steken.
De huurders hebben intussen de fok helemaal en het grootzeil half weggerold. Een snel open motorbootje heeft een sleeptros overgebracht naar een hulpvaardig motorjacht net buiten de jachtbetonning. Maar het getrek blijft zonder resultaat. Blijkbaar helde het jacht flink toen het vastliep, want nu het bijna recht staat, zie je een flink deel van het onderwaterschip. Muurvast!
Ik wenk en roep: “Er moet weer zeil op, die boot moet scheef, dan lukt het wel.”
Het snelle motorbootje wil me naar het vastgelopen huurjacht brengen: “Anders lukt het echt niet.”
“Durven jullie onze boot gaande te houden?” vraag ik mijn cursisten.
Even later sta ik aan dek van het huurjacht. Daar heeft niemand zichtbaar de leiding. Net als ik rustig met de huurders wil overleggen, verandert alles en krijg ik haast. Want uit het niets verschijnt een enorme zwarte rib met twee gehelmde mannen. ‘Hulpdienst’ staat erop en ‘112’: bergers, belust op wat de verzekering uitkeert als zij het jacht ‘in veiligheid’ brengen. En een halve minuut later verschijnt de reddingboot van de KNRM, ook uit op de klus.
“Kom mensen, rol die fok weer uit”, roep ik, “en er moet meer grootzeil op!”
Door de druk in de zeilen krijgt het huurjacht zijn oude helling terug en als het hulpvaardige motorjacht opnieuw gaat trekken, komt er hortend en stotend beweging in. Even later glijden we van de bank en kan ik terug naar mijn eigen boot.
Later op de dag spreek ik de huurders en die zijn nog onder de indruk van hun avontuur. Er klinkt iets door van schrik, maar ook van schaamte over de navigatiefout en van onenigheid die voorafging aan het vastlopen. Er was voor het vastlopen discussie geweest over de kant waarlangs een boei gepasseerd moest worden. Bijgevolg was het jacht tussen twee rood-witte drijfbakens door gevaren, dwars over de bank. Blijkbaar was de navigatie geen proces geweest waarbij de positie steeds een welgekozen punt is in een overzichtelijke tochtplanning. Logisch, zulke vaardigheid verwerven, kost nu eenmaal tijd.
Hoe voorkom je vastlopen? Mag ik suggesties doen? Bestudeer voor vertrek de route op de kaart, vaar de tocht eerst in gedachten en noteer wat je onderweg over welke boeg tegen gaat komen en waar je extra moet oppassen. De navigator, niet per se de schipper zelf, vinkt onderweg de belangrijke punten af – denk aan havens, opvallende bouwsels, bakens en banken.
En wat als je toch aan de grond loopt? Eigenlijk zou echt vastlopen en loskomen vast onderdeel van een zeilcursus moeten zijn. Maar bij golfslag is de kans op schade te groot, dus blijft het bij theorie. Die komt heel beknopt hier op neer. Loop je vast aan lagerwal, strijk dan de zeilen, anders drukt de wind je steeds verder op de ondiepte. Is het een hogerwal, zet dan juist zeil, ga zo scheef mogelijk en laat de wind je van de ondiepte drukken. In bovenstaand geval hielp de combinatie van scheef gaan en sleepkracht. Scheef gaan is het geheim. Zelfs een klein motorbootje kan een groot jacht aan een verlengd val of kraanlijn scheeftrekken zodat het jacht op eigen motorkracht van de bank kan varen, daar is geen sleephulp voor nodig.
Sleephulp kan van drie kanten komen: medewatersporters, commerciële bergers, de KNRM. De eersten kunnen vaardig of klunzig zijn, wacht daarom op deskundige hulp als je het niet vertrouwt. Commerciële hulpdiensten kosten de verzekering van de verhuurder een lieve duit en die vindt je terug – uitgesmeerd over alle huurders – in de huursom of borg. De KNRM steunt geheel op donaties en vrijwilligers, is deskundig en kost niemand iets. Moet je hulp aannemen omdat niets lukt, neem dan een sleeptros aan van de KNRM. Misschien kan er dan nog een donatie af… leergeld.
MS